Giấy phép xây dựng là một loại giấy tờ do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho chủ đầu tư để thực hiện xây dựng công trình. Giấy phép là một trong những điều kiện bắt buộc để đảm bảo tính hợp pháp và an toàn cho công trình.

Tuy nhiên, việc xin cấp giấy phép xây dựng thường gặp nhiều khó khăn và rắc rối, đặc biệt là đối với những người không có chuyên môn về xây dựng.

Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức chuyên môn cần thiết về giấy phép xây dựng giúp bạn hiểu rõ hơn về giấy phép xây dựng, từ đó có thể chủ động và thuận lợi hơn trong quá trình xin cấp phép xây dựng cho công trình của mình.

Khái niệm giấy phép xây dựng

Khoản 17 Điều 3 Luật Xây dựng năm 2014 quy định giấy phép xây dựng là văn bản pháp lý do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho chủ đầu tư để xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo, di dời công trình. Giấy phép này xác nhận việc cho phép chủ đầu tư thực hiện dự án xây dựng theo các quy định của pháp luật về xây dựng.

Vai trò và tầm quan trọng của giấy phép xây dựng

Giấy phép xây dựng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo trật tự xây dựng, an toàn công trình và mỹ quan đô thị. Dưới đây là một số vai trò và tầm quan trọng của giấy phép xây dựng:

+ Đảm bảo tính pháp lý cho công trình: Giấy phép xây dựng là văn bản pháp lý chứng nhận việc chủ đầu tư được phép thực hiện dự án xây dựng theo các quy định của pháp luật về xây dựng.

+ Đảm bảo chất lượng công trình: Giấy phép xây dựng được cấp dựa trên hồ sơ thiết kế xây dựng đã được thẩm duyệt, đảm bảo công trình được xây dựng theo quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn.

+ Đảm bảo mỹ quan đô thị: Giấy phép xây dựng được cấp dựa trên quy hoạch kiến trúc, đảm bảo công trình được xây dựng hài hòa với cảnh quan xung quanh.

+ Tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý nhà nước về xây dựng: Giấy phép xây dựng là cơ sở để cơ quan nhà nước quản lý tiến độ thi công, chất lượng công trình và việc sử dụng đất đai. Việc quản lý nhà nước về xây dựng giúp đảm bảo trật tự xây dựng, an toàn công trình và mỹ quan đô thị.

Những trường hợp bắt buộc phải xin giấy phép khi xây dựng

Theo quy định của pháp luật về xây dựng, các trường hợp sau đây bắt buộc phải xin giấy phép xây dựng:

+ Xây dựng mới công trình: Bao gồm tất cả các công trình nhà ở, công trình công cộng, công trình công nghiệp, công trình hạ tầng kỹ thuật, v.v.

+ Sửa chữa, cải tạo công trình:

• Sửa chữa, cải tạo làm thay đổi kết cấu chịu lực, công năng sử dụng, diện tích sàn xây dựng, kiến trúc, cảnh quan của công trình;
• Sửa chữa, cải tạo nhà ở riêng lẻ có diện tích sàn xây dựng từ 70m² trở lên;
• Sửa chữa, cải tạo công trình thuộc danh mục công trình do Thủ tướng Chính phủ quy định.

+ Di dời công trình: Di dời toàn bộ hoặc một phần công trình sang vị trí mới.

+ Chuyển mục đích sử dụng đất: Chuyển đổi mục đích sử dụng đất sang mục đích khác.

+ Ngoài ra, một số trường hợp khác cũng có thể yêu cầu xin giấy phép xây dựng, ví dụ như:

• Lắp đặt thiết bị, hệ thống kỹ thuật có nguy cơ gây mất an toàn cho công trình và cháy nổ;
• Xây dựng công trình tạm.

Những trường hợp được miễn xin giấy phép

Giấy phép di dời công trình được áp dụng cho các trường hợp sau:

• Di dời nhà ở riêng lẻ, công trình trong các khu đô thị.
• Di dời nhà ở riêng lẻ, công trình trong trung tâm của cụm xã.
• Di dời nhà ở riêng lẻ, công trình trong các khu bảo tồn, khu di tích văn hóa – lịch sử.

Điều kiện di dời công trình

• Phù hợp với quy hoạch xây dựng: Vị trí di dời phải phù hợp với quy hoạch xây dựng đã được phê duyệt.
• Đảm bảo an toàn: Công trình di dời phải đảm bảo an toàn cho người sử dụng và các công trình xung quanh.
• Đáp ứng các yêu cầu khác theo quy định của pháp luật.

Trường hợp không được phép di dời công trình:

• Công trình vi phạm quy hoạch xây dựng.
• Công trình không đảm bảo an toàn.
• Công trình có giá trị lịch sử, văn hóa cần được bảo tồn.

Điều 46 Nghị định 15/2021/NĐ-CP quy định những giấy tờ cần có để xin giấy phép xây dựng gồm:

Đơn đề nghị cấp giấy phép xây dựng

• Sử dụng mẫu đơn theo quy định của pháp luật về xây dựng.
• Cung cấp đầy đủ thông tin về chủ đầu tư, dự án xây dựng, diện tích đất, diện tích sàn xây dựng,…

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

• Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất hợp pháp, bao gồm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) hoặc Giấy tờ chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ hồng).

Bản vẽ thiết kế kỹ thuật hoặc thiết kế bản vẽ thi công được phê duyệt

• Bao gồm các bản vẽ mặt bằng công trình trên lô đất, mặt bằng các tầng, mặt đứng, mặt cắt chính, mặt bằng và mặt cắt móng.
• Bản vẽ thiết kế phải được cơ quan chuyên môn về xây dựng thẩm định và phê duyệt.

Đối với công trình xây chen có tầng hầm sẽ cần có văn bản chấp thuận biện pháp thi công móng đảm bảo an toàn cho công trình và công trình lân cận.

Đối với công trình xây dựng có công trình liền kề thì cần có bản cam kết của chủ đầu tư bảo đảm an toàn đối với công trình liền kề.

Thủ tục xin giấy phép xây dựng nhà mất bao lâu

Thời gian giải quyết hồ sơ xin giấy phép xây dựng sẽ không quá 15 ngày kể từ ngày cơ quan chức năng nhận đủ hồ sơ hợp lệ theo quy định. Trong đó trình tự xin cấp phép xây dựng nhà ở bao gồm:

 Bước 1: Nộp hồ sơ xin giấy phép

Đối tượng nộp hồ sơ: Chủ đầu tư là hộ gia đình, cá nhân.

Địa điểm nộp hồ sơ: Trung tâm phục vụ hành chính công cấp huyện. Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính của Ủy ban nhân dân cấp huyện.

Lưu ý: Hồ sơ nộp phải được lập thành 02 bộ. Các bản sao phải được đối chiếu với bản gốc và có xác nhận của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.

Bước 2: Tiếp nhận hồ sơ

Người tiếp nhận hồ sơ là cán bộ thuộc Trung tâm phục vụ hành chính công hoặc Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính của Ủy ban nhân dân cấp huyện. Có trách nhiệm tiếp nhận hồ sơ, kiểm tra tính đầy đủ, hợp lệ của hồ sơ theo quy định.

Nếu hồ sơ đầy đủ, đúng quy định thì người tiếp nhận sẽ ghi giấy biên nhận, ghi rõ ngày nộp hồ sơ, số hồ sơ, họ tên, địa chỉ người nộp và trao cho người nộp.

Nếu hồ sơ chưa đầy đủ hoặc chưa đúng quy định thì hướng dẫn lại chủ đầu tư hoàn thiện hồ sơ theo đúng quy định và ghi rõ những phần hồ sơ còn thiếu hoặc chưa đúng quy định.

Bước 3: Giải quyết yêu cầu

Cơ quan chức năng sẽ tiến hành giải quyết yêu cầu của chủ đầu tư và hẹn ngày trả kết quả.

Bước 4: Trả kết quả

Thông thường sẽ không quá 15 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ theo quy định.

Trường hợp đến thời hạn nhưng cần xem xét thêm thì cơ quan cấp giấy phép phải thông báo bằng văn bản cho chủ đầu tư biết lý do. Thời gian thông báo không quá 10 ngày kể từ ngày hết hạn giải quyết theo quy định.

Những lưu ý và giải quyết khó khăn

Xin giấy phép xây dựng là thủ tục bắt buộc đối với mọi công trình xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo hay di dời. Tuy nhiên, quá trình này có thể gặp nhiều khó khăn và vướng mắc khiến nhiều chủ đầu tư lo lắng. Sau đây tôi sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về những lưu ý và giải quyết khó khăn khi xin giấy phép xây dựng.

Các lỗi thường gặp trong hồ sơ xin phép

• Hồ sơ không đầy đủ: Đây là lỗi phổ biến nhất, khiến hồ sơ bị trả lại và làm chậm quá trình xin phép.
• Sai sót trong thông tin: Sai sót về tên chủ đầu tư, diện tích công trình, vị trí xây dựng,… có thể dẫn đến việc từ chối cấp phép.
• Hồ sơ không hợp lệ: Một số giấy tờ trong hồ sơ có thể không hợp lệ do hết hạn hoặc không có giá trị pháp lý.
• Thiết kế không phù hợp: Thiết kế công trình không phù hợp với quy hoạch xây dựng hoặc vi phạm các quy định về an toàn, phòng cháy chữa cháy.

Cách khắc phục khi bị từ chối cấp phép

Nếu hồ sơ xin phép xây dựng của bạn bị từ chối, bạn có thể thực hiện các bước sau:

• Xem xét kỹ thông báo từ chối cấp phép: Thông báo sẽ nêu rõ lý do từ chối và hướng dẫn cách khắc phục.
• Sửa chữa hồ sơ theo hướng dẫn: Bổ sung thông tin thiếu sót, sửa sai thông tin và hoàn thiện các giấy tờ cần thiết.
• Nộp lại hồ sơ: Nộp lại hồ sơ đã sửa chữa cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Một số lưu ý khi nộp hồ sơ xin phép xây dựng

Để tránh gặp khó khăn trong quá trình xin giấy phép xây dựng, bạn cần lưu ý một số điều sau:

• Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và chính xác: Tham khảo kỹ hướng dẫn của cơ quan nhà nước và checklist hồ sơ để đảm bảo không thiếu sót.
• Kiểm tra kỹ thông tin trong hồ sơ: Đảm bảo tất cả thông tin đều chính xác và hợp lệ.
• Nộp hồ sơ đúng hạn: Nộp hồ sơ trước khi khởi công xây dựng để tránh bị xử phạt.

Mức phạt khi xây dựng không có giấy phép

Việc xây dựng công trình mà không có giấy phép là hành vi vi phạm pháp luật và có thể bị xử phạt hành chính theo quy định. Mức phạt sẽ tùy thuộc vào loại hình công trình và mức độ vi phạm.

Mức phạt khi không có giấy phép xây dựng được quy định tại khoản 7 Điều 16 Nghị định 16/2022/NĐ-CP ngày 14/01/2022 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng.

Mức phạt cụ thể sẽ là:

• Đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ: Phạt tiền từ 60.000.000 đồng đến 80.000.000 đồng.
• Đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử – văn hóa hoặc công trình xây dựng khác: Phạt tiền từ 80.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng.
• Đối với xây dựng công trình có yêu cầu phải lập báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng hoặc công trình phải lập báo cáo kinh tế – kỹ thuật đầu tư xây dựng:

Việc xin cấp giấy phép xây dựng nhà ở hoặc sửa chữa, cải tạo nhà ở là một việc quan trọng và cần thiết mà bất kỳ ai cũng phải thực hiện ít nhất một lần trong đời. Việc hoàn thành thủ tục này một cách đầy đủ và chính xác sẽ đảm bảo cho quá trình thi công diễn ra suôn sẻ, an toàn và tuân thủ theo quy định của pháp luật.

Hy vọng qua bài viết này bạn đã hiểu rõ về những vấn đề liên quan đến giấy phép khi xây dựng và hoàn thành hồ sơ cấp phép một cách thuận lợi, nhanh chóng.